مواجهه

در هوای گرم تابستانی اردوگاه، روی تختم دراز کشیده بودم. زمان استراحت بعد از ناهار بود و تا کلاس بعدی اندک زمانی داشتیم تا استراحت کنیم. گوشی موبایلم را دست گرفتم و به دنبال اتفاقات جدید در فضای مجازی راه افتادم تا نگاهم به تصویری خورد که در همه جا پخش شده بود. جوانی که محکم و مستقیم به دوربین نگاه می‌کند و مردی دست او را از پشت سر گرفته است. زیر عکس نوشته شده بود: «محسن حججی که در اسارت بود توسط داعش به شهادت رسید». آن ایام هر کجا می‌رفتیم خصوصاً هیئت، عکس‌های جدیدی از شهدای مدافع حرم می‌دیدیم. حقیقتش را بگویم شنیدن اخبار رزمنده‌های جبهه‌ی سوریه برای ما تقریباً عادی شده بود. اما این بار با دفعات قبل تفاوت داشت. این بار به دلیل اتفاقات خاص شهادت محسن حججی خبر به شدت در فضای مجازی منتشر می‌شد و از طرفی من در طرح ولایت این خبر را می‌شنیدم و این برای من مفهوم دیگری داشت. محسن حججی در سوریه، من در مشهد!

این یادداشت برداشتی است از یک فراز از دعای شریف افتتاح

اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیک فِی دَوْلَةٍ کرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فی‌ها مِنَ الدُّعَاةِ إِلَی طَاعَتِک وَ الْقَادَةِ إِلَی سَبِیلِک وَ تَرْزُقُنَا بِهَا کرَامَةَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ.
خدایا به سوی تو مشتاقیم برای یافتن دولت کریمه‌ای که اسلام و اهلش را به آن عزیز گردانی، و نفاق و اهلش را به وسیله آن خوار سازی، و ما را در آن دولت از دعوت‌کنندگان به سوی طاعتت، و رهبران به سوی راهت قرار دهی، و کرامت دنیا و آخرت را از برکت آن روزیمان فرمایی.

یکی از مسائلی که امروزه ذهن مردم جامعه‌ی ما (خصوصاً قشر متدین) را به خود مشغول کرده است مسئله‌ی نسبت دین و ت است. امروزه مشاهده می‌شود که به رغم اتفاقی مانند انقلاب اسلامی که بزرگ‌ترین تجلی اسلام ی در دوران معاصر بود افرادی به این تردید دچار شده‌اند که اساساً دخالت دین در امر ی و حکومت، زمینه ساز گریز مردم از دین می‌شود. به این صورت که حکومت و ت اصالتاً زمینه ساز فساد است و اگر دین وارد این عرصه شود مفاسدی که به وجود می‌آید به نام دین نوشته می‌شود و مردم را نسبت به اصل دین[1] بدبین و گریزان می‌کند. پس بهتر است برای حفظ دین و مصلحت اسلام و مسلمین دین را از امر ی جدا نگه داشت تا کماکان جاذبه‌ی خود را برای مردم داشته باشد.

. مدتی بود که به هر بهانه‌ای به مجموعه‌های اداری دانشگاه مراجعه می‌کردیم صحبت از این بود که پول نیست. بودجه‌ی دانشگاه واریز نشده و گفته‌اند که باید در هزینه‌ها صرفه جویی کنیم. معاون مالی دانشگاه در مصاحبه با نشریه صبح گفته بود که آن قدر کسری انباشته شده داریم که اگر دولت در یک ماه اضافه پرداختی هم به ما داشته باشد صرف صاف کردن بدهی‌های قبلی دانشگاه می‌شود. بعضی دیگر حتی می‌گفتند گاهی وضعیت آن قدر خراب می‌شود که پول برق دانشگاه هم به زور دیپلماسی پرداخت می‌شود.

. یک هفته‌ای می‌شد که دانشگاه را نو نوار می‌کردند. روابط عمومی دانشگاه از بنرهای تکراری و پارچه‌های رنگی دست برداشته بود. رنگ آمیزی محوطه‌ی دانشگاه نو شده بود. جاده‌ای که به تالار شیخ بهایی منتهی می‌شد را از نو خط کشی کرده بودند و گلدان‌های بزرگ تزئینی در آن قرار داده بودند. جلوی ساختمان هتل نوساز دانشگاه را آذین بندی کرده بودند. البته می‌گفتند که هتل تغییر کاربری داده و قرار است خوابگاه شود؛ خوابگاهی که نه در محوطه‌ی خوابگاه دختران قرار داشت و نه در محوطه‌ی خوابگاهی پسران!

. از صبح به دانشجویان، کارکنان و اساتید اعلان شد که کلیه‌ی کلاس‌های دانشگاه تا ساعت 3 بعد از ظهر تعطیل می‌شود چون سرویس‌ها امروز ساعت 3:30 حرکت می‌کنند و مبادا دانشجویان و کارکنان از سرویس جا بمانند. همه خوشحال از این که یک ساعت زودتر به خانه یا خوابگاه می‌روند و بی اطلاع از این که علت این تعطیلی زود هنگام چیست؟

ناگهان خبری در فضای مجازی منتشر شد که امروز رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزیر علوم و تعدادی از مسئولین در دانشگاه حضور دارند تا در جشن چهلمین سالگرد تأسیس دانشگاه صنعتی اصفهان شرکت کنند.

روایتی که خواندید کاملاً باز است! یعنی هر دانشجو و کارمند و البته استاد می‌تواند دیده‌ها و شنیده‌هایی به آن اضافه کند که این سه_چهار پاراگراف را تبدیل به دو_سه هزار صفحه کتاب «بی نوایان» کند.

مجموعه‌ی انگیزه‌های مختلف منبعث از مسائلی که در روزهای اخیر اتفاق افتاد منجر به تجمع اعتراضی دانشجویان روبروی محل برگزاری مراسم چهلمین سالگرد تأسیس دانشگاه شد. در نگاهی کلی می‌توان انگیزه‌های این تجمع را به دو بخش عمده تقسیم کرد

یکی از تفاوت های عمده حکومت اسلامی با سایر حکومت ها آن است که در حکومت اسلامی قوانین به گونه ای است که بیشترین هماهنگی را با سنن و قوانین تکوینی الهی دارد. یعنی اگر کسی بخواهد رفتار خود را بر اساس سنت های الهی در جهان تنظیم کند در حکومت اسلامی بیشترین امکان برای او فراهم است تا با کمترین مانع این کار را انجام دهد. این در صورتی است که حکومت های غیر دینی وما چنین مسئله ای را لحاظ نمی کنند حال ممکن است در برخی مسائل با سنن الهی هم جهت باشند و در برخی مسائل غیر هم جهت.

یکی از سنت های اجتماعی بزرگ الهی سنت تغییر سرنوشت اجتماع بر اساس تغییرات درونی خود آن هاست. قرآن کریم می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ یُغَیِّروا ما بِأَنفُسِهِم» یعنی خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملّتی) را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند!

"هنرمندان (امروز) هرگز در جستجوی «حکمت » نیستند، آن ها تنها سعی دارند که در «تکنیک» کار خویش «مهارت» بیشتری پیدا کنند و لکن آنچه در تکنیک و قالب کاری هنری آن ها به مثابه محتوا اظهار می شود چیست، اگر حکمت نیست؟
می گویند: ما احساسات خویش را بیان می کنیم. اما مگر بیان احساسات انسان و اعتقادات او هیچ نسبتی نیست؟
این توهم ناشی از یک اشتباه حکمی یا فلسفی است که در عصر ما رخ داده است. معمول است که انسان را به دو ساحت مجزا و مستقل از یکدیگر تقسیم می کنند: عقل و احساس؛ آن گاه علم را متعلق به ساحت عقل می پندارند و هنر را متعلق به ساحت احساس و نسبت و رابطه عقل و احساس را نیز معقول عنه می گذارند."

(کتاب رستاخیز جان / ص ۱۵۹)

بیستم فروردین ماه روز بزرگی است. روز عروج پرستوی عاشقی که در راه عهدی که با پروردگارش بسته بود مجاهدانه تلاش کرد و سرزنش ها را به جان خرید تا این که واسطه ای باشد برای تابانیدن نور حق بر دل انسان. سیدی که هم هنرمند بود و هم عاشق بود و هم اهل قلم و حکمت و تفکر، یعنی سید مرتضی آوینی (سید شهیدان اهل قلم). این روز بزرگ به نام روز هنر انقلاب و هفته ای که در آن قرار دارد را به نام هفته ی هنر انقلاب نام گذاری کرده اند تا تذکری باشد برای بازگشت به هنر اصیل توحیدی.

این نوشته در این مجال اندک بر آن است تا به اندازه ی وسع به هنر اصیل و انقلابی بپردازد.

در مواجهه با یک تشکل دانشجویی، از اولین سؤالاتی که به ذهن یک دانشجوی جدیدالورود و یا یک دانشجو، که از فضای تشکل­های دانشجویی به دور است متبادر می‌شود؛ این است که «چرا باید در یک تشکل دانشجویی فعالیت کنم؟». این پرسش بسیار مهم و کلیدی است زیرا اساسا انسان به طور معمول فعلی ارادی را انجام نمی­دهد مگر دلیل [خود] قانع کننده­ای برای انجام آن داشته باشد.

بدون پرداختن به جواب­های کلیشه­ای که معمولا افراد فعال در تشکل­ها به سایرین می­دهند از قبیل رشد فکری و تشکیلاتی و ی و فرهنگی و.و.و. این نوشته قصد دارد به نکته ای جدی و حائز اهمیت در پاسخ به این سؤال بپردازد.

کنش اجتماعی آن هم در سطح دانشجویی یک فعالیت لذت طلبانه برای تجربه‌ی یک شور و هیجان خاص در دوران جوانی نیست. بلکه یک فعالیت تدبیرگرایانه است که بر اساس مصلحت وظیفه‌ی اجتماعی، بشر به آن رو می آورد. هنگامی که از تدبیر و مصلحت سخن به میان می آید عقل و معرفت جوهره‌ی اصلی فعالیت انسان می‌شود. بنابراین هرقدر کنش‌گر عاقل‌تر باشد و سطح معرفت او بالاتر، فعالیت اجتماعی او هم «فعالیتْ‌تر»! و به عبارت دیگر کنش‌گرِ این فعالیت «کنش‌گر تر»!